آسم یک بیماری التهابی مزمن راه های تنفسی است که در افراد مستعد از نظر ارثی، تحت تاثیر عوامل خطر محیطی ایجاد می شود.

براساس آمار سازمان جهانی بهداشت بیش از 300 میلیون نفر از مردم دنیا به آسم مبتلا هستند که جمعیت قابل توجهی از آنان را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند.

با توجه به میزان شیوع این بیماری، اول می برابر با 12 اردیبهشت را به نام روز جهانی آسم نامگذاری شده است.

میزان شیوع آسم در نقاط مختلف جهان از یک تا 40 درصد متغیر است؛ در کشور ما آماری در این زمینه در دست نیست اما میانگین شیوع علایم آسم در افراد زیر 18 سال کشور بیش از 13 درصد است؛ طبق آخرین آمار نیز میانگین شیوع علایم آسم در شهر تهران 35 درصد است.

به گفته مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شیوع آسم طی دهه های اخیر بین جمعیت کودک و نوجوان کشور افزایش چشمگیری داشته است.

هرچند بیماری آسم سالانه جان 250 هزار نفر در جهان را می گیرد اما با تشخیص و درمان به موقع و مناسب و همکاری بیمار و خانواده در روند درمانی، موارد مرگ و میر آسم، قابل پیشگیری است.

**تشخیص آسم

سرفه، خس خس مکرر، تنگی نفس و احساس فشار در قفسه سینه از نشانه های بیماری آسم به شمار می رود.

نشانه ها و علایم بالینی آسم عموما متناوب و متغیر است به آن معنا که دوره های بهبودی و عود دارد و اغلب در شب، بدتر می شود.

این علایم به ویژه هنگام ورزش، برخورد با مواد حساسیت زا، دود سیگار، هوای سرد، عفونت های ویروسی دستگاه تنفس و نیز هیجان، تشدید می شود.

البته تشخیص قطعی آسم پس از بررسی و معاینه و انجام آزمون های ضروری توسط پزشک متخصص خواهد بود.

**پیشگیری از آسم و آلرژی

متخصصان و کارشناسان بهداشتی، پرهیز از سیگار کشیدن و تماس با دود دخانیات، پرهیز از سکونت در خانه های مرطوب، تغذیه انحصاری شیرخواران با شیرمادر، کاهش تماس کودکان خردسال مستعد آلرژی و آسم با مواد حساسیت زا و دوری از آلاینده های محیط کار را از مهم ترین راهکارهای پیشگیری از آسم و آلرژی می دانند.

همچنین متخصصان توصیه می کنند که مواردی مانند آلرژی پوستی -اگزما- و آلرژی بینی و چشم را درمان کنند تا هرچند که فرد نسبت به عوامل محیطی حساس شده است اما از بروز علایم و نشانه های آلرژی، جلوگیری کنند.

شاید باورکردنی نباشد اما سوسک ها و حیوانات خانگی نیز می توانند زمینه ابتلای فرد به آسم و آلرژی را فراهم آورند.

همچنین افراد باید از مصرف موادی که نسبت به آنها حساسیت دارند مانند شیر گاو، آسپرین و برخی داروهای قلبی، پرهیز کنند.

**درمان آسم

آموزش، مهم ترین اساس درمان آسم است ، ‘مصطفی معین’ رییس انجمن آسم و آلرژی در این باره می گوید: در بیماری آسم، هر زمان احتمال نارسایی تنفسی و مرگ و میر وجود دارد بنابراین باید به درمان آن توجه کافی داشت.

وی می افزاید: یکی از عوامل مهمی که در کنترل نشدن بیماری آسم نقش دارد، همکاری نکردن بیمار در روند درمانی است.

رییس انجمن آسم و آلرژی خاطرنشان می کند آموزش نیز مهم ترین شاخص در درمان بیماران به شمار می رود بنابراین مهم ترین مسوولیت پزشک در مواجهه با بیماری آسم، آموزش است.

معین تاکید می کند پزشک برغم تراکم بیماران باید به آنان آموزش دهد اگر آموزش ندهد، سوگندنامه پزشکی خود را نقض کرده است.

به گفته وی، 66 درصد بیمارانی که در روند درمانی خود مشارکت نمی کنند دچار تشدید علایم آسم می شوند.

محققان به تازگی دریافتند مصرف ماست کم چرب در دوران بارداری می تواند خطر بروز آسم و آلرژی را در کودکان آنها افزایش دهد. نتیجه این یافته جدید که قرار است در کنگره سالانه انجمن بیماری های ریوی اروپا ، بیست و پنجم سپتامبر دو هزار و یازده در آمستردام ارائه شود در واقع اهمیت اسیدهای چربِ ِفراورده های لبنی را در حفاظت از بدن در برابر بروز بیماری های آلرژیک در کودکان نشان می دهد. پژوهشگران در این تحقیقات خود به بررسی مصرف شیر و فراورده های لبنی مادران در دوران بارداری و بروز بیماری آسم و آلرژی در کودکان آنها پرداختند و دریافتند که مصرف شیر در دوران بارداری با افزایش خطر بروز آسم مرتبط نیست و در حقیقت این ماده غذایی از بدن کودک در برابر بروز آسم حمایت می کند. به نوشته پایگاه اینترنتی ساینس دیلی / کاترینا مالووا از محققان دانشکده بهداشت عمومی هاروارد می گویند زنان بارداری که تنها یک بار در روز از ماست کم چرب استفاده می کنند کودکان انها تا سن هفت سالگی تقریبا یک و نیم برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم و آلرژی قرار دارند. وی می گوید برای این امر دلایل مختلفی وجود دارد و قطعا تحقیقات در این خصوص باید ادامه یابد اما اهمیت اسیدهای چرب ِفراورده های لبنی در حفاظت از بدن در برابر بروز بیماری های آلرژیک در کودکان کاملا روشن شده است.